Środki zaradcze
Należy podjąć szczególne kroki, aby przeciwdziałać i eliminować skutki niedojrzałości i braku doświadczenia wśród młodych kierowców.
Po pierwsze, należy zastosować środki, które podnoszą ogólny poziom bezpieczeństwa w ruchu, takie jak nadzór (w odniesieniu do alkoholu, prędkości, pasów bezpieczeństwa). Bezpieczne drogi i pojazdy mogą także przyczynić się do zwiększenia poziomu bezpieczeństwa niedoświadczonych i młodych kierowców.
Podejmowane działania powinny mieć na celu zwiększenie doświadczenia w prowadzeniu samochodu przed rozpoczęciem samodzielnej jazdy przez młodych kierowców oraz przeciwdziałanie ryzykownym sytuacjom w pierwszym okresie samodzielnej jazdy.
SZKOLENIE I EDUKACJA
Nauka jazdy wymaga dużo praktyki. Umiejętność obsługi pojazdu jest stosunkowo łatwa do opanowania, natomiast umiejętność przewidywania niebezpiecznych sytuacji w ruchu drogowym wymaga lat doświadczenia.
Możliwości poprawy należy szukać w systemie szkolenia kierowców, gdzie nacisk powinien zostać przesunięty z ćwiczenia umiejętności kontroli nad pojazdem, na bardziej zaawansowane umiejętności, takie jak postrzeganie ryzyka w ruchu drogowym. Złożonym zadaniem w tym przypadku jest umiejętność rozpoznawania indywidualnych ograniczeń kierowcy.
Szkolenie kandydatów na kierowców powinno obejmować:
- kształtowanie świadomości ryzyka poprzez indywidualne doświadczenia,
- naukę bezpiecznych zachowań na drodze,
- doskonalenie percepcyjnych i poznawczych umiejętności oraz kształtowanie indywidualnej motywacji i społecznej odpowiedzialności,
- zdobycie większego doświadczenia w kierowaniu pojazdem przed uzyskaniem prawa jazdy niż podczas tradycyjnej nauki,
- nadzór nad młodym, niedoświadczonym kierowcą w czasie dwóch pierwszych lat kierowania pojazdem po uzyskaniu prawa jazdy.
Odpowiedni system szkolenia powinien umożliwić przyszłym kierowcom zdobycie:
- wiedzy i umiejętności niezbędnych do swobodnego i płynnego kierowania pojazdem,
- umiejętności prawidłowej oceny ryzyka,
- umiejętności właściwej oceny swoich możliwości i radzenia sobie z niebezpiecznymi sytuacjami,
- umiejętności rozpoznawania i uwzględniania potrzeb innych uczestników ruchu oraz skutecznego porozumiewania się z nimi,
- niezbędnego doświadczenia wynikającego z przejechania większej liczby kilometrów niż w czasie tradycyjnego szkolenia.
Dnia 19 stycznia 2013 r. weszła w życie ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami. Ustawa ta określa:
- osoby uprawnione do kierowania pojazdami na drogach publicznych oraz na drogach położonych w strefach zamieszkania oraz w strefach ruchu;
- wymagania w stosunku do osób, o których mowa w pkt 1;
- zasady uzyskiwania i cofania uprawnień do kierowania pojazdami oraz zatrzymywania dokumentów stwierdzających posiadanie uprawnienia do kierowania pojazdami;
- zasady prowadzenia działalności w zakresie uzyskiwania uprawnień i badań psychologicznych, związanych z kierowaniem pojazdami;
- zasady wykonywania badań lekarskich i psychologicznych kierowców, instruktorów i egzaminatorów oraz kandydatów na kierowców, instruktorów i egzaminatorów;
- zasady prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia ośrodka doskonalenia techniki jazdy.
Ustawa wprowadza zmiany w wielu aktach prawnych, m.in. w:
- ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.),
- ustawie z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874, z późn. zm.).
Wiele istotnych zapisów dotyczących młodych kierowców i kształtowania bezpiecznych zachowań nie weszła jeszcze w życie mimo zapisów ustawowych. Terminy wejścia w zycie sa ciągle przekładane. Dotyczy to ważnych rozwiązań, m. in. dotyczących kursów reedukacyjnych czy okresu próbnego dla nowych kierowców.
Istnieje wiele sprawdzonych rozwiązań i dobrych praktyk z zakresu szkolenia i edukacji młodych kierowców/osób ubiegających się o prawo jazdy. Instytut Transportu Samochodowego był współrealizatorem projektu europejskiego Module CLOSE-TO, w ramach którego została opracowana nowa metoda szkolenia kierowców z wykorzystaniem edukacji rówieśniczej. Więcej informacji o projekcie CLOSE-TO